 |
| Balistik Füze (savaş için) |
 |
| Roket(uzay için) |
Konumuz sadece roketler. Füzeler daha sonraki başlıklarda yazmaya çalışacağım.
Bu yazıda neler var ?
Roket nedir?
Roketler ne işimize yarar?
İlk kullanılan roketler ve öncüleri.
Osmanlıda Roket
Ağırlığı düşünmek.
Fisyon ve füzyonu anlamak.
Lawson Kriteri ile verimli enerjiyi oluşturmak.
Kullandığım kaynaklar
Roketlere merakım 6-7 ay öncesinde başladı.
O zamandan beri sürekli videolar izliyorum ,roket makalelerine ansiklopedilerde ki yazılardan bir şeyler öğrenmeye çalışıyorum.
Eminim ki şuanda bildiklerim genel roket biliminin %1’i bile değildir. Haliyle sizinle paylaşacaklarım da öyle. Bu bilgi kıtlığından dolayı sizden özür diliyorum.
Genel olarak seride roketlerin geçmişi,roket parçaları,çalışma mantıkları,roket fiziği,roket motorları,
çekimsel dalga motorları,roketlerde nükleer eneri,roketlerde antimadde enerjisi,katı ve hibrit roket yakıtları konuları hakkında yazmayı düşünüyorum.
Eğer ben de ilk başarısız denememden sonra başarabilirsem sizlerle
birlikte roket yapmak istiyorum. Bu yazacağım serinin misyonu ilgisi olmayanlara bu ilgiyi aşılamak merak uyandırmak. İlgisi olanların da keyifle
sıkılmadan okuyabilecekleri bilgilerini artırabilecekleri bir dayanak oluşturmak. Daha fazla uzatmadan oluşacak serinin ilk satırlarını okumaya başlayalım.
Eminim ki şuanda bildiklerim genel roket biliminin %1’i bile değildir. Haliyle sizinle paylaşacaklarım da öyle. Bu bilgi kıtlığından dolayı sizden özür diliyorum.
Genel olarak seride roketlerin geçmişi,roket parçaları,çalışma mantıkları,roket fiziği,roket motorları,
çekimsel dalga motorları,roketlerde nükleer eneri,roketlerde antimadde enerjisi,katı ve hibrit roket yakıtları konuları hakkında yazmayı düşünüyorum.
Eğer ben de ilk başarısız denememden sonra başarabilirsem sizlerle
birlikte roket yapmak istiyorum. Bu yazacağım serinin misyonu ilgisi olmayanlara bu ilgiyi aşılamak merak uyandırmak. İlgisi olanların da keyifle
sıkılmadan okuyabilecekleri bilgilerini artırabilecekleri bir dayanak oluşturmak. Daha fazla uzatmadan oluşacak serinin ilk satırlarını okumaya başlayalım.
Haliyle başlangıç olarak Roket Nedir ?
Google’nin tanımına göre "Atış sırasında mekanik olarak yön verilen, yörüngesinin başlarında özitmeli olarak yol alan, daha sonra yalnızca balistik
yasalarına bağlı biçimde hareket eden mermi." kısaca "Etki-Tepki esasına göre havada ve uzay boşluğunda büyük bir hızla hareket eden bir araç" :)
Neden roketler var ne işimize yarar ?
Düşünün ki gökyüzü hiç keşfedilmemiş. Gökyüzüne bakıyorsunuz merak ediyorsunuz ötesinde ne var? İçinde neler var? Görünen beyaz şeyler de ne? Sınırları ne kadar?
Yoksa sonsuz bir yer mi ? Ne yapıyoruz bilmediğimiz şeyler hakkında sorgulamaya başlıyoruz. Merak bizi harekete geçiriyor. Bana göre roketlerin var olmasının
öncelikli sebebi meraktır. Sınırları keşfetmemizde,ticarette,keşiflerde,uydu fırlatımında(önemini anlatmama gerek yok),savaşlarda ve bazı manyakların
hayallerini kurduğu insanoğlunun Marsa yolculuğunda işimize yarar roketler.
İlk Deneyler
Çin’de 700 yılı aşan bir süre önce roketler kullanılmıştı. 1232 yılında Moğol akıncılarına karşı
Pieping kentlileri topraklarını bu ateşli silahlarla korumuşlardı. O çağdan bu yana roketler,savaşlarda çok önemli rol oynamıştır. 1973 yılında Arap-İsrail
savaşı sırasında Orta Doğu güç dengesini yine roketler inanılmaz bir düzeyde değiştirmişti. Ama uzaya gönderilmesi için daha güçlü olmaları gerekliydi. Yatayda 1 kmlik yol almak dikeyde almaktan daha zordur.
Fikirler her zamanki gibi önceden çıkmış uygulamalar sonradan çıkmıştı. 1865 yılında Jules Vernes "Yeryüzünden Ay’a " adlı kitabını yayınlamış bir mühendisti.
Kitapta Dünya’nın çekim gücünden kurtulacak süratli bir araç gerektiğinden bu amaçla yere dikine saplanmış dev bir silahın yapımını anlatır. Sonuç tabii ki başarısızdır. Çünkü ilk başlangıçtaki şok,tüm yolcuların ölümüne,araçların parçalanmasına roketin alev almasına açıyor. Teker teker tüm roket öncüleri anlatmam imkansız ama öncülerin isimlerini vereyim dileyen araştırsın :)
Konstantin Tsiolkovsky,Robert Goddard,Hermann Oberth,Wernher von Broun
 |
| Robert Goddard |
Osmanlıda Roket
Osmanlı roketi; Evliya Çelebi‘nin tuttuğu kayıtlara bakıldığında, 1632-1633 yıllarında, Kaya Sultan için düzenlenen şenliklerde ilk kez görülmüştür.
Lagari Hasan Çelebi, barut macunundan hazırladığı 7 adet fişek ile hazırladığı rokete binerek havalanmış ve yakıt bittiğinde, kendi yaptığı ve tüylerden oluşan kanatlar sayesinde, zarar görmeden denize iniş eylemini gerçekleştirmiştir. Türk havacılık tarihinin, en önemli olaylarından biri kabul edildiğinden,
Lagari Hasan Çelebi’nin heykeli, Türk Hava Kurumu müzesinde muhafaza edilmektedir.
Düşünmek...
1903 yılında Rus fizikçiler roketlerin istedikleri hıza ulaşmadıklarını gördüler. Buna sebep olarak "roketin ulaşabileceği en yüksek hız, ekzozundan çıkan gazın hızının iki katıyla orantılı olduğuydu" tezini ürettiler. Yani ortalama 5 km hızla egzozdan çıkan bir gaz ortalama ağırlıktaki bir roketi 10 km hızla taşıyabilirdi. Bu hızla da Güneş’in en yakın komşusu olan Centauri’ye ulaşmak 120.000 yılını alır. İlerleyen yıllarda Robert Frisbee adlı adam çıkıp bu sorunun nükleer enerji ile çözülebileceğini söyleyecek.
Fisyon ve füzyonu anlamak
Fisyon, kütle numarası çok büyük bir atom çekirdeğinin parçalanarak kütle numarası küçük iki çekirdeğe dönüşmesi olayıdır. Fisyon reaksiyonlarında radyoaktif elementler kullanılır.
Küçük iki çekirdeğe dönüştüğünde muazzam bir enerji ortaya çıkar. Amaç bu enerjiyi rokete uyarlayabilmek.
Füzyon ,hafif radyoaktif atom çekirdeklerinin birleşerek daha ağır atom çekirdeklerini meydana getirmesi olayıdır. Füzyon tepkimesinde ortaya çıkan sıcaklık
haliyle çok daha büyüktür. Güneşteki tepkimeler bu gruba girer.
Uranyuma fırlatılan bir nötronun atomu parçalayarak kripton ve baryum ortaya çıkardığı görülmektedir. Yani öğrendik bunun adı fisyon.
Bir füzyon reaksiyonundan öngörülen enerjinin elde edilmesi için
reaksiyon düşük sıcaklıkta oluşmalı
yüksek enerji açığa çıkmalı
büyük bir tesir kesitine sahip olmalıdır(ki roketlerde büyük öneme sahip)
farklı etkileşmeleri önlemek için enerjisi yüksek olan nötronlar açığa çıkmamalıdır.
Bu tepkimenin(füzyon) özellikleri :
Büyük tesir kesitine sahiptir
Gerekli olan sıcaklık 4.4 keV’dir. 1 eV yaklaşık olarak 11600 K’ dir. Yaklaşık olarak bu sıcaklık değeri 51040000 K’ lik bir sıcaklık oluyor.
Ortaya çıkan enerji 17.6 MeV gibi yüksek bir enerjidir.
3.5 MeV’ lik enerjiye sahip olan Helyum çekirdeği başka bir deyişle alfa parçacığı plazmanın yeniden ısıtılması için kullanılır.
Lawson Kriteri
Füzyon reaksiyonun oluşması aşamasında plazmanın dağılmadan hapsedilmesi için gerekli zamanın ve plazma yoğunluğunun ilişkisini tanımlayan kriterdir.
Hapsetmekteki amaç verimi yüksek bir füzyon reaksiyonu oluşturabilmek.
Robert Frisbee haklı çıkmıştı nükleer enerji müthiş bir güç sağlıyordu. Ama bu müthişliklerde de sıkıntılar çıkmıştı. Roketler kalkmalarına rağmen çok
fazla hızlara ulaşamıyorlardı. Uzun süre bunu anlamaya çalıştılar. Elbette bununda çözümü vardı. İlk sorunun çözümü ağırlıklı olarak kimya bilimiyle
çözülmüştü. 2. sorun ise fizik bilimi ile çözülecekti. 2.bölümde görüşmek üzere :)
Kaynaklar:
http://www.zamandayolculuk.com
http://www.taek.gov.tr
www.onlinefizik.com
www.nasa.gov
Milliyet Okul Ansiklopedisi/Dünya ve Uzay s.168
Yorumlar
Yorum Gönder